ساختارهای اداری

بر اساس متون و آثار بهائی، نوع بشر در فرایند طولانی تکامل خود با گذشتن از دوران کودکی به آغاز مرحلۀ درخشان بلوغ جمعی خود رسیده است. ابعاد مختلف زندگی جمعی بشر از جمله شیوۀ ادارۀ جامعه، متناسب با شرایط و مشخصات این دوران، نیازمند بازنگری و تغییر است.

امور جامعۀ بهائی در سطوح مختلف محلی، ملی و بین‌المللی، بدون داشتن طبقۀ روحانیون و مجتهدان دینی از طریق نظامی از موسسات، اداره می‌شود که در آنها تصمیمات به صورت جمعی و بر مبنای مشورت گرفته می‌شود. منشاء و اساس نظام این موسسات از آثار حضرت بهاءالله سرچشمه می‌گیرد. ایشان اصولی برای هدایت عملکرد این نظام تعیین فرموده‌اند و موسسات آن را پایه‌گذاری نموده‌اند. حضرت عبدالبهاء و حضرت ولی‌امرالله این اصول را شرح داده و آن‌ را به مرحلۀ عمل درآورده‌اند. این نظام به عنوان نظم اداری بهائی شناخته می‌شود.

این نظم، جزء جدائی ناپذیر آئین بهائی است و موسسات آن با رشد و توسعۀ جامعۀ جهانی بهائی به مرور تکامل می‌یابند. نظم اداری، به عنوان مجرایی است که از طریق آن روح و حقیقت امر حضرت بهاءالله جریان می‌یابد، این نظم در ساختار عملکرد خود، روابطی را جلوه‌گر می‌سازد که اجتماع را بهم پیوند می دهد و تداوم می بخشد؛ رابطه ای که از ضروریات نزدیک شدن بشر به دوران بلوغ جمعی‌ است.

امروز بیت العدل اعظم، شورای مرکزی حاکم بر نظم اداری است و شوراهای انتخابی 9 نفره‌، که با نام محفل روحانی محلی و محفل روحانی ملی شناخته می‌شوند در پرتو هدایات بیت العدل اعظم، به امور جامعۀ بهائی در سطوح مربوط به خود رسیدگی می کنند. همچنین موسسۀ مشاورین که یک موسسۀ انتصابی، متشکل از افراد توان‌مند و با کفایت است، با برخورداری از هدایت بیت العدل اعظم فعالیت می‌کند و بر پویائی جامعۀ بهائی در سطوح مختلف از محلی تا بین‌المللی اثر می‌گذارد. هر یک از این موسسات دارای حیطۀ مشخصی از وظایف هستند. روابط متقابل و هماهنگ بین دو موسسۀ مشاورین و محفل روحانی، جریان مداوم محبت، تشویق و هدایت را برای اعضای جامعۀ بهائی در سراسر عالم تضمین می‌نماید و تلاش‌های فردی و جمعی برای مشارکت در رفاه و سعادت اجتماع را جانی تازه می‌بخشد.

لازم به ذکر است در حال حاضر در ایران هیچ یک از موسسات اداری بهائی در سطوح محلی و ملی وجود ندارند. در سال 1362 ه.ش. دادستان کل کشور در یک اعلان رسمی خواستار تعطیلی تشکیلات اداری بهائی شد که در پی آن جامعۀ بهائی ایران جهت نشان دادن حسن نیت خویش به دولت فعالیت کلیۀ موسسات اداری خود را تا به امروز متوقف کرده است.

انتخابات محفل

اعضای هر محفل روحانی از طریق انتخابات سالانه بر اساس اصول بهائی، تعیین می‌‌شوند. محفل روحانی محلی، توسط افراد بالای 21 سال هر جامعۀ محلی بهائی انتخاب می‌شوند و محفل روحانی ملی نیز با رأی نمایندگانی که خود از مناطق مختلف بدین منظور انتخاب شده‌اند، تعیین می‌گردد.

در انتخابات بهائی هیچ گونه تعیین نامزد انتخاباتی مجاز نیست، برگزاری کارزارهای انتخاباتی ممنوع است، افراد رأی خود را هرگز فاش نمی‌سازند، رأی دهندگان، شخصیت اخلاقی و توانایی عملی افراد را برای خدمت در نظر می‌گیرند و در نهایت زنان و مردانی که بالاترین تعداد رأی را دریافت نمایند انتخاب می‌شوند. هر فرد بهائی با آگاهی از وظایفی که موسسات انتخابی بر عهده دارند و نیز آگاهی از اوضاع و شرائط جامعه و نیاز‌های آن، در انتخابات شرکت می‌کند. عضویت در موسسات برای فرد، مقام و موقعیتی محسوب نمی‌شود و یا حقی نیست که افراد، آن را از آن خود بدانند، بلکه وظیفه و مسئولیتی است که ممکن است افراد در هر زمان به انجام آن فرا خوانده شوند تا با بهره‌مندی ازفرصتی که جهت ارائه خدمت برای ایشان مهیا شده در پیشرفت جامعه سهیم شوند.

برخی وظایف موسسات

محفل روحانی محلی مسئولیت‌های گوناگونی بر عهده دارد از جمله توجه به تربیت معنوی کودکان و جوانان، تقویت تار و پود معنوی و اجتماعی جامعۀ محلی، ارزیابی و بکارگیری منابع جامعه و اطمینان یافتن از اینکه توان و استعداد افراد صرف مشارکت در پیشرفت امور می‌شود. همچنین مسئولیت تشکیل ضیافت نوزده روزه که شالودۀ حیات جامعۀ بهائی است، بر عهدۀ محفل روحانی محلی قرار دارد.

از مسئولیت‌های محفل روحانی ملی، جهت بخشیدن به منابع مالی جامعه، ترویج رشد و تحرک و سرزندگی جامعۀ بهائی در سطح ملی، سرپرستی امور جامعه شامل فعالیت‌های توسعۀ اجتماعی و اقتصادی و همچنین دارایی‌های آن، نظارت بر روابط جامعه با دولت، رسیدگی به سؤالات افراد و امور محفل‌های روحانی محلی و تقویت مشارکت جامعۀ بهائی در حیات اجتماع در سطح ملی می‌باشد. اعضای محفل روحانی ملی هر پنج سال یک بار به طور مستقیم مسئولیت انتخاب اعضای بیت العدل اعظم را به عهده دارند.

اعضای موسسه مشاورین، که هر 5 سال یکبار توسط بیت العدل اعظم از میان زنان و مردان بهائی سراسر جهان در هر 5 قاره برگزیده می‌شوند، علاوه بر راهنمایی محفل‌های روحانی، مشوق اقدامات فردی هستند؛ ابتکارات فردی را ترویج می‌دهند و نقطۀ تمرکزشان، افزایش توان‌مندی جامعۀ بهائی برای مشارکت در پیشبرد تمدن جهانی، آن‌گونه که حضرت بهاءالله ترسیم کرده‌اند است. ایشان افقِ بینشِ اعضای جامعه را به گونه‌ای وسعت می‌بخشند تا افراد بتوانند توان و نیروی خود را صرف سعادت و رفاه نوع انسان نمایند.